W przypadku Brachypelma spp.


Wszystkie ptaszniki posiadają jad, który w zależności od gatunku jest mniej, albo bardziej toksyczny dla człowieka. Jad służy ptasznikom do zabijania upolowanej zdobyczy. Trucizna B. albopilosum składa się ze składników białkowych, które jednak nie są niebezpieczne dla ludzi. Ogólnie przyjęta zasada głosi, że pająki, które wyczesują włoski, nie mają silnej trucizny i ta teza doskonale sprawdza się w wypadku Brachypelma albopilosum, który w drodze ewolucji rozwinął doskonalsze formy obrony, niż kąsanie - wyczesywanie włosków z odwłoka. Składniki jadu tego gatunku, to przede wszystkim substancje cytolityczne, które są wykorzystywane do strawienia ofiary. Ptasznik kędzierzawy jest bardzo łagodnym zwierzęciem i znam jedynie 2 przypadki ukąszenia. Jedyne niebezpieczeństwo związane z jego jadem, występuje wtedy, gdy ofiara jest alergikiem na niektóre ze składników toksyny. Wtedy może dojść do dużej opuchlizny, pokrzywki, bladości. W razie niepokojących objawów, powinno się wezwać karetkę. Istnieje teoretyczne ryzyko, że u osoby uczulonej może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić do ciężkiego stanu, czy też nawet śmierci. Charakterystyczne objawy wstrząsu anafilaktycznego, to tachykardia
(znaczne przyspieszenie czynności serca), hypotonia (duże obniżenie ciśnienia). Nie należy się tym jednak przejmować, bo szansa takiego zajścia jest prawie zerowa, gdyż Brachypelma albopilosum atakuje w ostateczności, kiedy jest maksymalnie sprowokowana (choć i wtedy jest większa szansa na to, że wyczesze włoski parzące).
W razie ukąszenia nie powinno pić się alkoholu, tylko spożyć wapno i odpoczywać, a nawet można wrócić do codziennych zajęć, gdyż oprócz bólu, nie powinny wystąpić dodatkowe objawy. Ostatnio, często poruszana była kwestia występowania mikroorganizmów na szczękoczułkach pająków. Ptaszniki to czyste zwierzęta i bardzo dbają o higienę swych szczękoczułek, tym niemniej powinno mieć się na uwadze ewentualną infekcję rany, przez drobnoustroje chorobotwórcze.

Jad ptaszników jest charakterystyczną dla danego gatunku mieszanką białkową. Nawet młode osobniki posiadają toksynę, która służy im do zabijania zdobyczy i do obrony. Oprócz powszechnych w przyrodzie hialuronidaz (które służą jako swoisty "spreading factor" - czynnik ułatwiający rozprzestrzenianie się jadu w tkankach - dlatego pompki odsysające jad są tak bardzo nieskuteczne w wypadku pokąsań przez pająki) mogą posiadać cytotoksyny, neurotoksyny itd. Przyjmuje się, że najbardziej jadowite rodzaje ptaszników to m.in. Poecilotheria spp., Pterinochilus spp., Stromatopelma spp., Haplopelma spp., Creatogyrus spp., a także Heteroscodra spp.


Wyjaśnienie słów

Anafilaksja: → Jest to rodzaj natychmiastowej reakcji alergicznej po ekspozycji na alergen, która może prowadzić do poważnych zaburzeń krążenia i oddychania, co może być śmiertelne. Mediatory reakcji anafilaktycznej uwalniane są z bazofili i komórek tucznych. W najgorszym wypadku może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, w trakcie którego może nastąpić zatrzymanie krążenia i oddychania (wówczas niezbędna jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa). Anafilaksja może wystąpić po dostaniu się do krwioobiegu obcych białek. Takim obcym białkiem może być toksyna owadów oraz pajęczaków. Alergia na jad pszczeli nie oznacza alergii na toksynę pajęczą, ale stawia taką osobę w grupie zwiększonego ryzyka. Dlatego alergicy w kontaktach nawet ze słabo jadowitymi pajęczakami winny zachować odpowiednie środki ostrożności.

Tachykardia: → Przyspieszenie czynności serca powyżej 120 uderzeń na minutę.

Hipotonia :→ spadek ciśnienia tętniczego poniżej 100 mmHg ciśnienia skurczowego i 60 mmHg rozkurczowego

Szczękoczułki: → Inaczej chelicery. Ich obecność u badanego organizmu pozwala sklasyfikować go do podtypu szczękoczułkowców. Chelicery u pająków służą do rozszarpywania pokarmu oraz posiadają ujścia gruczołów jadowych. Znajdują się przed otworem gębowym, ale w rozwoju zarodkowym zawiązują się poza nim i następnie przesuwają się na pozycję przedgębową. Dzięki szczękoczułkom, pająk może wstrzyknąć ofierze jad. Budowa tych organów w pewien sposób pozwala przyrodnikowi sklasyfikować pająka jako prymitywnego lub wysoko rozwiniętego. Pająki wyższe mają szczękoczułki równolegle skierowane ku sobie, które działają jak szczypce. W przypadku bardziej prymitywnych pająków, jakimi są ptaszniki, szczękoczułki skierowane są ku dołowi. Potężne mięśnie sprawiają, że zwierzę może zadać nimi silny cios. Atakujący ptasznik zwykle przyjmuje postawę obronną, opierając ciało na dwóch parach tylnych odnóży. Ułatwia mu to potencjalny atak.